Yiyecek Türleri ve Yapılışları

Sütlü Kabak

Malzemeler: 1 adet orta boy sarı kabak, bir çay bardağı su, yarım kilo süt, 2

yemek kaşığı şeker.

Yapılışı: Kabak tencereye konur. Biraz piştikten sonra su ilave edilir. Ondan

sonra süt ve şekerle pişirilir 

Bezirme Paçası (Ekşili Yemek)

Malzemeler: Un, su, yağ, salça, sarımsak

Yapılışı: İlk önce un suyla karıştırılıp hamur yapılır. Ardından hamur oklavayla

açılır ve sacda pişirilir. Bu bezirme ufak ufak kesilir. Sarımsak, yağ, salça ve suyla

pişirilir. Paça yerine içilir 

İçli Köfte

Malzemeler: 1 kilo bulgur, 1 kilo kıyma, 2 kilo soğan, margarin, salça, tuz,

karabiber.

Yapılışı: Köftenin içi bir gün önceden hazırlanır. İnce şekilde doğranan soğan,

kıyma, tuz, karabiber, margarin ile kavrulur. Bir süre soğuduktan sonra dolapta saklanır

ve donar. Köftenin dışı ise bulgurdan hazırlanır. Bulgur su ile iyice yoğrulur ve sert

hamur kıvamına getirilir. Daha sonra köfte hamuru avuç içi büyüklüğünde yuvarlak

şekilde oyulup içine kıyma koyulup kapatılır. Hazırlanan köfteler suda kaynatılarak

yenir  

Tarhana Çorbası

Malzemeler: Bir pişirimlik tarhana, tuz, salça, kuru nane, sarımsak, sıvı yağ.

Yapılışı: Tarhanalar akşamdan suda ıslatılıp bekletilir. Islanan tarhanalar suda

kaynatılır ve sert tarhanalar yumuşayıp suda çözülür. Daha sonra tavada yağ, salça,

sarımsak, tuz ve naneden oluşan yağ yakılır. Kaynayan tarhananın üzerine eklenir. Birsüre daha kaynatılır  

Tevek Sarması

Malzemeler: Yeterli sayıda asma yaprağı, pirinç, salça, tuz, karabiber, kimyon

sıvı yağ, soyulmuş domates, sarımsak, kuru nane, maydanoz, soğan, limon.

Yapılışı: Öncelikle sarmanın içi hazırlanır. Bunun için seçilen pirinç yıkanır ve

içerisine domates, maydanoz, soğan ve sarımsak ince ince doğranır. Baharat ve salça

ilave edilir. Yeteri miktarda yağ, limon ve tuz koyularak karıştırılır. Mevsime göre

kıştan hazırlanan ya da taze haşlanmış asma yaprağının içine daha önce hazırlanan içten

doldurulur ve yapraklar kalem şeklinde sarılır. Bu işlemden sonra sarmalar tencerede

kaynatılır. Ayrı bir tavada hazırlanan ve sıvı yağ, salça, dövülmüş sarımsak ve kuru

naneden oluşan sos sarmaların üzerine dökülüp bir süre daha kaynatılır 

Isırgan Böreği

Malzemeler: Taze toplanmış ısırgan otu, un, su, tuz, salça.

Yapılışı: Öncelikle böreğin içi hazırlanır. Tencerede tuz ve su ile birlikte ısırgan

otu haşlanır. Daha sonra un, su ile karıştırılıp hamur yapılır ve yoğrulur. Hamur “bezi”

adı verilen yuvarlak parçalara ayrılır. Her hamur bezisinden bir börek olur. Ekmek

tahtasında oklava ile açılan bezilerin içine ısırgan konur ve ay şeklinde katlanır. Sac

üzerinde pişirilir . 

Sütlü Dövme

Malzemeler: 2 su bardağı dövme, 4 bardak süt, tuz, su.

Yapılışı: Tencerede dövme bir süre suda kaynatılır. Suyu biraz çekildikten sonra

tencereye süt ve tuz eklenerek bir süre daha kaynatılır  

Topalak

Malzemeler: 2 su bardağı bulgur, tuz, su, salça, karabiber, sarımsak, sıvı yağ.

Yapılışı: Bulgur su ve tuz ile yoğrulup hamur kıvamına getirilir ve fındık

büyüklüğünde yuvarlak şekle getirilir. Daha sonra salça sarımsak, karabiber ve yağ ile

tavada yemeğin yağı hazırlanır. Tencerede kaynayan köftelerin üzerine yakılan yağ

eklenir ve bir süre daha kaynatılır  

Kabak Çiçeği Dolması

Malzemeler: Yeterli sayıda kabak ve kabak çiçeği, pirinç, salça, tuz, karbiber,

kimyon, sıvı yağ, sarımsak.

Yapılışı: Kabak çiçekleri yıkanıp temizlenir. Kabaklar da yıkandıktan sonra

oyulur. Dolmanın içini hazırlamak için daha önceden seçilen pirinç, baharat, tuz, sıvı

yağ ve sarımsak ile karıştırılır. Hazırlanan malzeme çiçek ve kabakların içine

doldurulur. Tencereye yerleştirilen kabak ve çiçeklerin üzerine salça, sıvı yağ ve

sarımsaktan oluşan yağ eklenir ve bir süre pişirilir .

Yüksük Çorbası (Börek Çorbası)

Malzemeler: 1 kilo un, su, tuz, yarım kilo kıyma, soğan, salça, sarımsak, sıvı

yağ, baharat.

Yapılışı: Un ve su ile hamur yoğrulur. Yoğrulan hamur oklava ile açılır ve küçük

karelere bölünür. Daha sonra bu karelerin içine koyulacak olan malzeme hazırlanır.

Bunun için ayrı bir kapta kıyma, sarımsak, soğan, baharat, salça ve sıvı yağ karıştırılır.

Hazırlanan malzeme küçük hamur karelerinin içine konularak ağzı kapatılır. Hazırlanan

parçalar tencerede kaynatılıp salça, sıvı yağ ve sarımsaktan oluşan yağ eklenir ve bir

süre pişirilir .

Bulamaç

Malzemeler: Un, tereyağı, kırmızıbiber, karabiber, su

Yapılışı: İlkönce tereyağı tencerede eritilir. Kırmızıbiber ve karabiber katılırark

az bir süre kavrulur. Üzerine un katılır ve unla da kavrulur. Sonra azar azar su katılır ve

karıştırılır. Devamlı karıştırmak gerekir yoksa unlar birleşir, özlü olmaz. Kaynayana

kadar karıştırılır, kaynayınca indirilir.

Bulgur Pilavı

Malzemeler: Pilavlık bulgur, tereyağı, tuz, su

Yapılışı:bulgura yetecek miktarda su tencereye koyularak kaynatılır. Kaynayan

suya bulgur ve tuz koyularak pişirilir. Tavada bol tereyağı yakılarak pilavın üzerine

dökülür ve karıştırılır .

Domatesli Bulgur Pilavı

Malzemeler: Bulgur, kuru veya taze domates, sıvıyağ, biber salçası, tuz, su.

Yapılışı: Tencereye sıvıyağ koyularak küçük küçük doğranmış domates

kavrulur. Salça tuz ve bulgur ilave edilerek karıştırılır yeteri miktarda su katılarak

pişirilir .

Ekmek Aşı

Malzemeler: 1 bezirme (sacda pişen ekmek), 1 soğan, 2 yumurta, sumak ekşisi,

salça, yağ, 2 bardak su

Yapılışı: Daha önce tandırda pişirilen bezirmeler parçalanır ve bir tepsiye dizilir.

Ardından bir tavaya yağ konur; soğan ve salça tavada öldürülür. Sonra içerisine iki su

bardağı su konulur ve suyun içerine iki yumurta kırılır. Bu suyun kaynaması beklenir.

Kaynayan su alınır ve daha önce hazırlanan tepsideki bezirmenin üzerine dökülür.

Üstüne de sumak ekşisi atılarak yenilir .

Dövme Pilavı

Malzemeler: 250 gr.dövme, et suyu, salça, yağ

Yapılışı: Önce kemik haşlanır ve suyu alınır. Ardından dövme suda yıkanır ve et

suyunun içerinse katılıp kaynaması beklenir. Bir tencerede yağ ısıtılır az salça konur ve

kemikteki etler iyice didilerek dövmeyle beraber tencereye konulur ve karıştırılır .

Et Yahnisi

Malzemeler: Kuzu eti, sarımsak, salça, sıvıyağ, tuz, karabiber, pul biber

Yapılışı: Etler bol suda haşlanır. Haşlanmış etler didilir. Sıvı yağda sarımsak,

salça ve didilmiş et kavrulur. Suyu da bu karışıma ilave edilerek kaynatılır .

 Etli Bulgur Pilavı

Malzemeler: Pilavlık bulgur, parça et sıvıyağ, haşlanmış nohut, tuz

Yapılışı: Etler suda haşlanır, bu etin suyuna bulgur katılarak pişirilir. Haşlanmış

nohut da katılır.Bulgur suyunu çektikten sonra ocaktan alınır. Haşlanan etler sıvıyağda

kavrularak pilavın üzerine dökülüp karıştırılarak servis yapılır  

Kesme

Malzemeler: Un, tuz su, sarımsaklı yoğurt, sıvıyağ, pul biber, nane.

Yapılışı: Un,tuz, su karıştırılarak sert bir hamur yapılır. Bu hamur biraz kalın

olarak açılır ve sacda pişirilir. Üçgen şeklinde kesilir. Kesilen hamur parçaları kaynamış

tuzlu suda pişirilir. Suyu süzülen kesmenin üstüne sarımsaklı yoğurt dökülerek

karıştırılır. Bu karışımın üzerine yağda pul biber yakılarak dökülür .
 

Kısır

Malzemeler: Bulgur, kuru soğan, domates, maydanoz, sıvıyağ, salça, karabiber,

pul biber, tuz, limon.

Yapılışı: Önce kaynamış suda bulgur yumuşatılır. Küçük küçük doğranmış

soğanlar sıvıyağda salçayla birlikte kavrulur. Kavrulmuş soğanlar yumuşamış bulgura

katılarak karıştırılır. Doğranmış domates ve maydanozda bulgura katılır bol limon

sıkılır, baharatları katılarak karıştırılır. Marul ve turşu ile servis yapılır .
 

Kuru Domates Yemeği (Yumurtalı)

Malzemeler: Bir kase kurutulmuş domates, soğan, biber salçası, sıvıyağ,

yumurta, tuz.

Yapılışı: Sıvıyağda soğan kavrulur, biraz salça koyulduktan sonra kuru domates

parçalarını ilave ederek karıştırılır, biraz su koyularak bu suyun çekmesi beklenir.

Suyunu çektikten sonra tuz atılarak çırpılmış yumurtalar domateslerin üzerine

gezdirilerek dökülür. Tencerenin ağzı kapatılarak yumurtaların pişmesi sağlanır.

Yumurtalar pişince servis yapılır .
 

Küncülü Çörek

Malzemeler: Mayalı ekmek hamuru, küncü.

Yapılışı: Mayalı hamur yuvarlak ve kalın olarak elle açılır üzerine bolca küncü

serpilir. Açılan bu hamur közün üzerindeki saca koyulur, üzerine tepsi koyulur, üzerine

tekrar sac koyulur, sacın üzerine köz koyularak çörek iki sac arasında pişirilir

Mercimekli Köfte

Malzemeler: Kırmızı mercimek, patates, kuru soğan, maydanoz, salça, tuz,

karabiber, kırmızı biber, kimyon, sıvıyağ.

Yapılışı: Mercimek yıkandıktan sonra patates ile birlikte suda haşlanır, haşlanan

mercimeğe bulgur ilave edilerek karıştırılır ve bulgurun suyu çekmesi için ağzı

kapatılır. Biraz beklettikten sonra mercimekli bulgur elle yoğrulur. Tavada doğranmış

soğan salça ile sıvıyağ da kavrulur. Soğanlı karışım mercimekli köfteye katılarak

yoğrulur,baharatlar atılır, maydanoz koyularak karıştırılır. Elle sıkılarak tabaklara servis

yapılır

 Kıkırdaklı Sıkma

Malzemeler: Kuyruk yağı, tuz (Hamuru için: un, su, tuz)

Yapılışı: Un, su ve tuz ile hamur yapılır. Kıkırdağı hazırlamak için kuyruk

yağını küçük küçük doğrayarak tavada tuz atarak iyice kavururuz. Açılan hamur sacda

pişirilir ve içine kavrulan kuyruk yağından konularak rulo şeklinde sıkıca sarılır  

Pırasa böreği

Malzemeler: Pırasa, sıvıyağ, salça,tuz, karabiber

Yapılışı: Pırasalar küçük küçük doğranır. Sıvı yağda salça ile birlikte pırasalar

kavrulur, tuzu ve biber atılarak karıştırılır. Böreklik hamur açılarak içerisine pırasalı

içten koyularak hamur kapatılır, sacda veya tavada pişirilir  

Paça

Malzemeler: Ütülmüş paça, kemikli et, bol sarımsak, biber salçası, sıvıyağ, tuz,

karabiber, limon

Yapılışı: Paça yıkanarak, kemikli etle birlikte haşlanır.Haşlanmış paça ve et

kemiğinden ayrılarak didilir. Tencereye sıvıyağ koyularak dövülmüş sarımsak salçalı ve

baharatlı bir sos hazırlanır, bu sos etli paça suyuna katılır, bol limon sıkılarak servis

yapılır

Sac kavurması

Malzemeler: 1 kg. kuşbaşı et, 250 gr.içyağ

Yapılışı: Ateşin üzerine ters olarak konulan sacın içine içyağ konur ve eritilir.

İyice eridikten sonra tuzlanmış ve kuşbaşı doğranmış et katılır. Pişene kadar karıştırılır

.

Yoğurtlu Dövme

Malzemeler: Dövme, narpuz, tuz, yoğurt

Yapılışı: Dövme ve narpuz birlikte haşlanır. Dövme soğuduktan sonra tuz ve

yoğurtla birlikte sulandırılarak soğuk olarak içilir

Analı Kızlı

Malzemeler: İnce bulgur, kıyma, soğan, yumurta, haşlanmış nohut, margarin,

salça, kırmızıbiber, kuru nane, karabiber, tuz

Yapılışı: Bulgurun içerisine un, yumurta tuz ve baharatlar atılarak su ile hamur

yapılır. Soğanlar küçük küçük doğranarak kıyma ile birlikte margarinle kavrulur.

Kavrulan kıymaya salça ve maydanoz ilave edilir.bu karışım buzdolabında dondurulur.

Daha önce yoğrulan bulgurlardan ceviz büyüklüğünde parçalar alınarak içi oyulur.

Oyulan köftenin içine kıymalı içten konularak yumurta büyüklüğünde köfteler yapılır.

Bulgurun bir kısmı da içi boş küçük yuvarlaklar yapılır. Hazırlanan köfteler kaynamış

suda haşlanır. Kaynamış nohut ilave edilir. Sıvıyağ ve salçalı sos üzerine dökülerek

köfteler pişene kadar kaynatılır. Limon sıkılarak servis yapılır 
 

Teleme

Malzemeler: 1 kilo süt, yarım kilo incir, şeker.

Yapılışı: kuru incir yıkanır küçük küçük doğranır. Sonra 1 kilo sütün içine incir

konur, ardından şeker ilave edilir. Yoğurt gibi mayalanır. Üzeri bastırılır, soğuduktan

sonra servis yapılır

 Aşure

Malzemeler: Dövme, kuru fasulye, nohut, kuru incir, kuru kayısı, kuru üzüm, toz

şeker, gül suyu, dövülmüş ceviz, yeni bahar, su.

Yapılışı: Dövme, nohut, fasulye akşamdan ıslatılır. Islanmış malzemeler ayrı

ayrı haşlanır. Dövme suya koyularak iyice kaynatılır. Haşlanmış fasulye ve nohut

dövmeye ilave edilir. İncir, üzüm, kayısı ayrı ayrı çok az kaynatılır. suyu süzüldükten

sonra ince ince doğranarak dövmeye ilave edilir. Şekeri de ilave edilerek hepsi birlikte

yarım saat kadar kısık ateşte pişirilir. Kaselere servis yapıldıktan sonra üzerine

dövülmüş ceviz ve yeni bahar serpilir 
 

Mantı

Malzemeler : Un, kıyma, soğan, salça, tereyağı, sarımsak, yoğurt, karabiber,

kırmızı biber ve su.

Yapılışı: Un, su ve tuz karıştırlarak sert bir gamur yoğrulur. Yoğurulan hamur

ince bir şekilde açılır. Açılan hamur kare kare kesilir. Başka bir kapta ince doğranmış

soğan, kıyma ve baharatlar karıştırılarak kesilen kare şeklindeki hamur parçalarının

üzerine konularak üçgen şeklinde birleştirilerek kapatılır. Kaynamış tuzlu suda bu

hamurlar haşlanır. Haşlandıktan sonra kevgirle suyu süzülerek tabağa alınır. Soğuması

beklenir. Üzerine sarımsaklı yoğurt dökülür. Salçalı, naneli ve kırmızı biberli tereyağ

gezdirilerek servis yapılır.

 Yoğurtlu Kabak

Malzemeler : Kabak, soğan, yoğurt, sarımsak, sıvı yağ, salça, tuz, karabiber.

Yapılışı: Kabak yıkanır ve kabuğu soyularak küçük küçük doğranır. Doğranan

kabaklara tuz katılarak sulanması beklenir. Tencerede sıvı yağ ısıtıldıktan sonra,

doğranmış soğanlar salça ile kavrulur. Üzerine kabaklar dökülür ve baharatlar katılırak

karıştırılıp kabaklar yumuşayıncaya kadar pişirilir. Piştikten sonra sıcaklığı gittikten

sonra sarımsaklı yoğurt üzerine dökülerek yenir.

Patlıcan Tava

Malzemeler: Patlıcan, parça et, soğan, domates, yeşil biber, sarımsak, tuz,

karabiber, salça, sıvı yağ.

Yapılışı: Patlıcanlar alacalı olarak soyulur. Kare kare doğranır. Tuzluı suda biraz

bekletilir. Tencerenin altına sıvı yağ, et, salça, doğranmış soğan, tuz katılarak

karıştırılır. Üzerine yıkanmış patlıcanlar konulur. En üste doğranmış domates, biber ve

sarımsaklar konur. Ağzı kapatılarak kısık ateşte pişirilir.

 Yiyecek ve İçeceklerin Korunması

Günümüzde yiyecek ve içecekler bozulmamaları için buzdolabında

saklanmaktadır. Artık neredeyse her evde buzdolabı bulunabilmektedir. Eskiden

yiyecekler sıcaktan korunmak için, çevreye göre nispeten soğuk olan, ve “in” adı

verilen mağaralarda saklanırdı. Ayrıca peynir ve zeytinler, bozulmalarını önlemek için

tuz ile torbaya ya da bidona bastırılır, et kurutulur ya da sucuk yapılır  

 
Kışlık Hazırlanan Yiyecekler

Aladağ yöresinde kışın yenmek üzere daha önceden bazı yiyecekler

hazırlanmaktadır.

• Buğday öğütülür 

• Patlıcan, domates, biber, bamya, kabak, fasulye, soğukluk, kurutulur

.

• Buğday kaynatılır 

• Tarhana hazırlanır 

• Sarımsak ve soğan asılır 

• Peynir, zeytin ve tevek bastırılır 

• Domates, patlıcan, biber, acur, karpuz, kelek, salatalık turşusu kurulur

• Bulgur, yarma, dövme hazırlanır 

• Kızılcık, elma, armut,  ve erik kurutulur 

• Yağlar karına basılır 

• Et kavurması yapılır 

• Ceviz kurutulup saklanır 

• Fasulye, nohut, barbunya kurutulur 

• Nane, dağ çayı, kekik gibi bitkiler kurutulup saklanır 

• Keş yapılır. Keşin yapılışı şu şekildedir. Yanlık yayılır onun yoğurdunun

yağı alınır ve keseye konulur. Bir kesede o yoğurt süzülür ve sertleşir. Bu

sertleşen yoğurt ceviz büyüklüğünde toplar halinde kurutulmaya konur.

Buna keş denir. Kışın bu kuruyan keş ıslatılır ocağın kenarında ezilir.

Ezilen süzülür ve tekrar ezilirdi. Artık yoğurtsuz kalınmadığından

yapılmıyor 

Mutfak Araç ve Gereçleri, Kullanışları

Mutfakta kullanılan araç gereçler yemek yapımında kolaylıklar sağlar.

Çitil; yoğurt ve süt taşımaya yarayan kulplu ve bakır kap 

Helke; mutfağa sebze ve un taşımada kullanılan bakır kap 

Sayacak; üzerine tencere konan ve altında odun yakılan üç ayaklı demirden

gereç, 

Yayık; tahtadan ya da davar derisinden yapılan ve içinde ayran çalkalanan uzun

kap, bişek ise ayranı karıştırmaya yarayan sopadır

Kütük; üzerinde et parçalanan ağaçtan yapılan gereç 

Ekmek tahtası; üzerinde hamur açılan ve ağaçtan yapılan gereç 

Evreğeç; sac üzerinde pişen yufka ekmeği çevirmeye yarayan tahtadan yapılanuzun gereç

Sac; yuvarlak, üzerinde ekmek pişirilen gereç 

Kalbur; un elemeye yarayan elek. Ayrıca tahta kaşık ve çömçe kullanılmaktadır

 Sofra Gelenek ve Görenekleri

Aladağ yöresinde yemek yere serilen sofrada yenilir. Sofraya otururken, yemek

yerken ve kalkarken bazı âdetlere uyulur.

• Ortaya bir büyük tabakta yemek konulur. Herkes bu tabaktan yer.

Böylece yemeğin bereketli olacağına inanılır ve bereketin ortada

toplanacağı düşünülür .

• Yemeğe besmelesiz başlanmaz, yoksa doyulmaz .

• Yemek sağ elle yenir .

• Sofrada gereksiz konuşulmaz .

• Büyükler sofraya oturmadan sofraya oturulmaz. Yine yemeğe önce

büyükler başlar. Yemeğe başlanırken besmele çekilir. Yemekten

kalkarken bazen sofra duası okunur .

• Sofrada oturulurken selam verilmez ve alınmaz, sadece “afiyet olsun”

denir. Yemek yendikten sonra, geç gelecek biri için sofra bekletilmez

.

• Yemeğe misafir gelmişse çocuklar sofraya oturmazlar, onlara ayrı bir

sofra açılır. Ev sahibi, yemeğini bitirse bile misafirden önce sofradan

kalkmaz. Eskiden yemek tek kaptan yenirmiş; ancak şimdi genellikle

herkese bir tabak ayrılmaktadır .

Aladağ yöresinde halk mutfağı insanların ekonomik güçleri ve yetişen tarım

ürünlerine göre şekillenmiştir. Genel olarak halkın ekonomik gücü iyi olmadığı için

yemekler daha çok tahıl ürünlerine ve mevsimlik sebzelere dayanmaktadır. İçecek

çeşitleri de oldukça kısıtlı kalmaktadır. Mutfakta kullanılan araç ve gereçler yemek

yapımında ve yenilmesinde kolaylıklar sağlamaktadır. Sofra âdetleri günümüzde de